Steenmarters hebben niet zo’n beste reputatie. Exemplaren die doordringen op (kruip)zolders en dakruimtes kunnen daar aanzienlijke schade veroorzaken: dakisolatie wordt vernield, de isolatie van waterleidingen wordt stukgebeten maar ook in computer- en telefoonkabels worden regelmatig de tanden gezet. De meeste klachten hebben echter betrekking op geluidsoverlast. Een familie steenmarter op zolder kan voor slapeloze nachten zorgen. Vooral in het voorjaar zijn jonge, spelende marters behoorlijk luidruchtig.
Bijkomend probleem: ze deponeren hun uitwerpselen op een vaste plek (een latrine). Zo’n latrine kan - net als opgehoopte prooiresten - zorgen voor geurhinder. Steeds vaker wordt ook steenmarterschade aan auto’s vastgesteld. Die schade ontstaat wanneer steenmarters langs onder binnenkruipen in de motorruimte van geparkeerde wagens en daar leidingen van waterkoeling of ruitensproeiers, bougiekabels en (motorkap)isolatie stukbijten of -trekken.
Probleemdieren doden of verplaatsen is geen oplossing en is zelfs verboden. Bestrijding is nutteloos omdat met het doden van een dier een geschikt territorium vrijkomt dat heel gauw wordt ingenomen door een andere exemplaar. Steenmarters zijn bovendien nuttige dieren (ze vangen veel muizen en ratten die vaak overlast veroorzaken). De Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt geeft aan hoe problemen met steenmarters op een duurzame en meer structurele manier kunnen worden opgelost.
Denk je dat er steenmarter op je zolder (of andere plaats in huis) zit? Volg dan dit stappenplan om (meer) schade te voorkomen.
Stap 1: Ga na of er een steenmarter in huis is
Stap 2: Zoek de toegang
Stap 3: Sluit alle toegangen af
Stap 4: Een nieuwe woonst voor de steenmarter
Stap 1: Ga na of er een steenmarter in huis is
Niet alleen steenmarters maar ook andere dieren kunnen lawaai maken of schade veroorzaken. Zoek op zolder naar sporen zoals de typische uitwerpselen of prooiresten zoals eierschalen en vogelresten.
Zie je een steenmarter in de tuin, dan betekent dit nog niet dat hij op je zolder woont. Steenmarters hebben een erg groot leefgebied. Geniet vooral van de waarneming, want het is een mooi dier dat maar weinig mensen te zien krijgen! Klik hier voor meer informatie over het herkennen van een steenmarter.
Stap 2: Zoek de toegang
Voor je een steenmarter kan verjagen, moet je eerst weten langs waar hij binnenkomt. Het dier kan zich door openingen van 5 cm breed en spleten van 3 cm breed naar binnen wurmen. Loop rondom de woning en zoek alle mogelijke toegangen tot het huis. Stop eventueel proppen papier of doek in de vermoedelijke ingangen om te kijken of ze effectief gebruikt worden. Als de prop er na enkele dagen uit is, heb je de ingang gevonden.
Zoek zowel hoog als laag, want steenmarters kunnen meer dan een meter hoog springen en erg goed klimmen, zelfs tegen rechte muren op. Steenmarters zijn slim genoeg om losliggende dakpannen omhoog te tillen, zich door zachte materialen te bijten en gaas opzij te duwen. Als je een opening met je hand kan maken, kan een steenmarter er meestal ook door.
Stap 3: Sluit alle toegangen af
Sluit alle toegangen af, met uitzondering van de meest gebruikte toegang, of maak ze onbereikbaar. Gebruik daarvoor een materiaal waar een steenmarter niet doorheen kan bijten, zoals een stevig gaas met een maasbreedte van 3 cm of een plankje. Plaats in de overblijvende ingang opnieuw een prop en wacht tot de steenmarter opnieuw naar buiten komt. Sluit dan meteen ook het laatste gat af.
Openingen dichtmaken
Maak alle openingen ontoegankelijk voor steenmarters, bijvoorbeeld met een stevig gaas (gegalvaniseerd, draaddikte minimum 1,45 mm, maasbreedte maximum 3x3 cm). Zo kan de steenmarter niet naar binnen, maar kunnen vleermuizen toch nog een veilig onderkomen vinden. Als je een steenmarter in huis hebt, sluit de marter dan niet in. Een steenmarter die wanhopig een uitweg naar buiten zoekt, kan veel schade aanbrengen en een dode steenmarter in huis levert enkel (geur)hinder op. Laat de vermoedelijke hoofdtoegang daarom nog even open. Maak de opening pas dicht direct nadat de steenmarter(s) op jacht gegaan is, meestal laat op de avond.
Maak de laatste opening niet dicht in de periode tussen maart en juli wanneer er binnenin een nest kan zitten waarvan de jongen nog niet oud genoeg zijn om mee op pad te gaan met de moeder. Is het probleem acuut en moet je toch ingrijpen in deze periode om grote schade te voorkomen, contacteer dan je gemeente die een specialist zal contacteren met de nodige vergunningen en kennis om de marters te vangen. Contacteer zo nodig ook een dakwerker om herstellingen aan het dak uit te voeren.
Je kan de steenmarter(s) ook naar buiten jagen door hun slaapplaats te verstoren met lawaai of vreemde geuren. Niet alle steenmarters laten zich daardoor afschrikken, maar uiteindelijk moet elke steenmarter op pad om eten te vinden.
Openingen onbereikbaar maken
In sommige situaties is het (bijna) onmogelijk om alle openingen dicht te maken of is het dak erg kwetsbaar (rieten daken). In zo’n gevallen kun je er voor zorgen dat de openingen of gevoelige delen van het huis onbereikbaar zijn voor steenmarters, maar dit is geen eenvoudige opdracht. Het is ook minder natuurvriendelijk.
Steenmarters zijn erg goede klimmers en kunnen zonder problemen meer dan 1,5 meter hoog springen. Zijn de voegen tussen de muurstenen wat diep, dan klimmen ze zonder probleem een rechte muur op en af. Doe het volgende om het dak of de dakrand onbereikbaar te maken:
Verwijder klimhulpen zoals gevelbegroeiing (klimop of andere klimplanten), struiken of bomen tegen de muur.
Verwijder alles rond het huis dat als opstapje kan dienen. Denk bijvoorbeeld aan hagen die tot tegen de muur groeien, vuilbakken, banken, overhangende boomtakken en dergelijke meer.
Plaats een kraag rond regenpijpen en vrijstaande bomen die over het huis hangen, zodat de steenmarter er niet meer tegenop kan klimmen.
Is de woningmuur erg ruw of zijn de voegen dieper dan 3 mm, dan moeten extra maatregelen genomen worden om de muur onbeklimbaar te maken.
Een eerste optie is om bovenaan de muur, tegen de dakrand, drie stroomdraden boven elkaar aan te brengen met 20 cm tussenruimte en op 3 cm afstand van de muur. Dit dient zonder onderbrekingen volledig rondom het huis te gebeuren.
Een andere optie is om op dezelfde plaats een glad oppervlak (rondom) van minimum 50 cm hoogte aan te brengen (bv. van plexiglas, glas of metaal).
Minder betrouwbare maatregelen
Geurstoffen (martersprays, wc-blokjes of andere sterke geurproducten), ultrasone toestellen, lichtflits genererende toestellen en dergelijke meer hebben slechts een tijdelijke steenmarterverjagende werking - als ze die al hebben. Steenmarters hebben doorgaans schrik van nieuwe dingen zoals vreemde geuren, een nieuwe omgeving, nieuwe objecten of vreemde geluiden. Na een tijdje worden deze zaken deel van hun omgeving en verliezen ze hun schrik waardoor afschrikmiddelen hooguit tijdelijk werken. Deze middelen kunnen wel kortstondig gebruikt worden op het moment dat men een steenmarter wil verjagen om vervolgens zo snel mogelijk (binnen de 24-48u) alle toegangen dicht te maken.
Stap 4: Een nieuwe woonst voor de steenmarter
Verjaag je een steenmarter uit je huis, dan neem je eigenlijk de nestplaats van een (beschermd) dier af. Je zou daarom elders een alternatieve schuilplaats voor de steenmarter moeten voorzien. Als die schuilplaats goed genoeg is, kan dat voorkomen dat de steenmarter de zolder van je buur opzoekt.
